پرورش کبوتر و نگهداری از آن

پرورش کبوتر و نگهداری از آن

پرورش کبوتر به گروهی از پرندگان متوسط تا بزرگ جثه از نژاد کبوتریان در راسته کبوترسانان گفته می‌شود که به دو صورت وحشی و اهلی یافت می گردند و رنگ‌ها و نژادهای مختلفی دارند که معروف‌ترین آن‌ها کبوتر خانگی، کبوتر چاهی و کبوتران خانگی وحشی شده اند.

هر دو واژه کبوتر و کفتر در نوشتار و گفتار پذیرفته شده به گونه‌ای که کفتر در شاهنامه هم آمده با این این وجود در نوشتار کبوتر بیشتر به کار می‌رود و در گفتار بسته به گویشور ممکن است «کبوتر» یا «کفتر» واژه پرکاربردتر باشد. با این حال کفتر در ترکیباتی مانند کفترباز و کفتربازی از کبوتر کاربرد بیشتری دارد.

نام کبوتر

نام علمی کبوتر خانگی است. نام علمی کبوتر چاهی که اکثر کبوتران خانگی از نسل آن‌ هایند است. به این پرنده در زبان عربی، حمام (طیر) و در ترکی، گورچین گویند. واژه کبوتر یک واژه فارسی است که از دو واژه « کبود » ( آبی ) و « تر » تشکیل شده‌ است. در فارسی گفتاری، به کبوتر، کَفتر یا همان کبوتر می‌گویند که مُبدَّل کبوتر است و نام‌های محلی آن در کردستان و کرمانشاه کوتر، کموتر و در بعضی نقاط جنوب کپتر و کبتر است. در لغتنامه دهخدا، نام‌های زیر به این پرنده نسبت داده شده‌است: کفتر، کبتر، حمام، حمامه، نامه‌بر، کوتر، عفد، فاخته، سعدانه، صلصله و بالاخره ورقاء نژادهای کبوتر بسیار متنوع بوده و در سراسر جهان پراکنده‌ است.

پرورش کبوتر در ایران

شاید برای کمتر کسی باور کردنی باشد، اما می‌شود گوشت کبوتر را به‌ عنوان یک غذای سالم و مغذی مصرف کرد؛ البته نه هر کبوتری. خیلی‌ها در پشت‌ بام منازل خود، تعدادی کبوتر را نگهداری می‌کنند و هر چند روز یک‌ بار، آنها را از قفس خارج کرده و پرواز می‌ دهند. این گروه، مد نظر گزارش ما نیست. زیرا آنها جزو کبوتران زینتی هستند که بیشتر، ظاهر زیبایی داشته و توانایی پرواز اندکی دارند. البته انواع کبوتر را می‌توان به هفت دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد؛ رنگی، پروازی، زینتی، نمایشگر، وحشی، نامه‌بر و گوشتی. آیا می دانستید گوشت کبوتر ( نه هر کبوتری) جزو غذاهای سالم و مقوی است؟ ممکن است غیر قابل باور باشد ولی حقیقت دارد.

کبوترها به هفت گروه تقسیم می شوند :

کبوتر های نامه بر که قادرند مسیرهای طولانی را در ذهن خود ثبت کنند و در عرض کمتر از دو روز 1000 کیلومتر پرواز کنند.
کبوتران گوشتی بر خلاف کبوتر های نامه بر شاید قدرت خوبی در پرواز کردن نداشته باشند اما وزن شان خوب است و تا یک کیلوگرم هم می رسد. این کبوتره می توانند به خوبی تولید مثل کنند و جیره غذایی خود را به صورت مطلوب به گوشت تبدیل کنند و زمانی که جوجه هایشان از تخم بیرون می آید خیلی زود وزن می گیرند و این از مشخصات بارز این نژادهاست.

کبوترهای گوشتی 11 نژاد بخصوص دارند. مونداین ( Mondaine ) و جانت رانت ( Giant rant ) جزو نژادهایی هستند که وزن آنها به بالای یک کیلوگرم هم می رسد. جانت رانت ( Giant rant ) را در انگلیس، آمریکا، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا پرورش می دهند و مونداین ( Mondaine ) را بیشتر در ایتالیا و فرانسه.

نژاد کینگ (King ) که نامش گویای آن است در قرن نوزدهم با ترکیبی از نژادهای مختلف آمریکایی به وجود آمد و در دنیا پرورش قابل ملاحظه ایی داشت. وزن این نژاد به بالای 1100 گرم هم می رسد. داماش ( Damashene )، تگزان ( Texan )، لینس ( Lince ) و راندون ( Randone ) نژادهای گوشتی دیگری هستند که می توان از آنها یاد کرد.

یک ماه طول می کشد تا یک کبوتر را از زمانی که به دنیا می آید تا هنگامی که برای کشتار آماده شود، پرورش داد.این زمان مناسبی برای پرورش کبوتر است حتی در منازل هم امکان پذیر است چرا که از والدین می توان به جای دستگاه جوجه کشی ،مرغ مادر و پرورش دهنده جوجه استفاده کرد و نیاز به خرج هزینه های مازاد ندارد.جالب است بدانید در ایام پرورش جوجه ، کبوتر مادر به سوخت کمتری نیاز دارد و به طور طبیعی پتانسیل تولید گوشت را دارد.

خوشبختانه تقاضا کنندگان گوشت این نوع کبوتر در بازارهای عرضه و تقاضا کمد نمی باشد و پرورش دهندگان در بازاریابی و فروش با مشکل خاصی مواجه نیستند.مصرف گوشت کبوتر در کشورهای حاشیه خلیج فارس بیشتر از ایران است و شما به راحتی می توانید به پرورش این نوع کبوتر بپردازید و به فکر صادرات آن باشید. شما می توانید 12 کبوتر نر و ماده را به ازای هر یک متر مربع در قفس نگهداری کنید که فضای زیادی را اشغال نمی کند.

اگر اطلاعات درستی از نوع کبوتر ها دارید، یک سر به پرنده فروشی ها بزنید تا بتوانید با شناخت ظاهری کبوترها مولدهای گوشتی را انتخاب کنید یا سعی کنید برای اینکه در انتخاب خود دچار اشتباه نشوید از کسانی که در این کار تبحر دارند مشورت بگیرید چرا که در ایران این امر هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است.ذرت، ارزن، سوی و گندم جزو دانه هایی هستند که به عنوان جیره غذایی این کبوتر های گوشتی استفاده کرد.قیمت های متفاوتی برای نرخ گذاری گوشت این پرنده در ایران وجود دارد ولی در حالت فعلی، هر کیلو گوشت این پرنده 20.000 تومان ارزش گذاری شده است.

کبوتر گوشتی 20 درصد پروتئین بیشتری نسبت به پرنده های دیگر دارد که تقویت کننده معده و سیستم عصبی و به آسانی قابل هضم است . کلسیم بسیار بالایی دارد و در رشد سریع کودکان و به حرف افتادن آنها و حتی برای برطرف کردن ناتوانی سالخوردگان بسیار موثر است. اگر به پرورش کبوتر علاقه مند هستید و قصد دارید یک کسب و کار کم هزینه در این امر راه اندازی کنید، پیشنهاد می کنم به جای پرورش کبوترها ی زینتی به فکر پرورش کبوترهای گوشتی باشید.

رده بندی کبوتر ها

جمع‌ آوری اطلاعات در مورد گونه‌های کبوتر، با توجه به فراوانی آن‌ها واختلاف صفات، رنگ‌ها وشکل آنان، کار چندان آسانی نیست چرا که آمیزش گونه‌ های مختلف با هم، بسیار رواج دارد و این آمیزش‌ ها باعث پدیدآمدن گونه‌های جدید شده‌است. برخی معتقدند که انواع کبوترها، از هزار گونه نیز بیشتر است.

تاریخ اهلی شدن کبوتر و پرورش آن

تاریخ دقیق پیدایش کبوتر و زمان اهلی شدن و استفاده از آن در جنگ و صلح به درستی معلوم نیست. ولی آن چه مسلم است این است که از سه هزار سال قبل از میلاد مسیح، کبوتر در مصر وجود داشته و فراعنه مصر، به عنوان پِیک از آن استفاده می‌کردند و حتی آن را پرنده‌ای مقدس می‌ دانستند. یونانی‌ ها هم چندین هزار سال قبل از میلاد از کبوتر به عنوان قاصد استفاده می‌کردند و نام برندگان ورزش‌ های المپیک را به پای آن‌ها می‌بستند و به وطن شان می‌ فرستادند. پس از مصر، ایران، چین، یونان و روم از قدیمی‌ ترین مراکز پرورش و تربیت کبوتر در اعصار گذشته بوده‌اند.

تاریخ نشان می‌دهد که کورش کبیر برای ارسال اخبار محرمانه به نقاط مختلف کشور پهناور خود، کبوترانی در اختیار داشته و ژولیوس سزار، امپراتور روم، اولین کسی بوده که برای فتح گال (فرانسه امروزی) از کبوتران نامه‌بر استفاده کرده‌است. دریانوردان فنیقی و قبرسی، در هنگام سفر کبوترها را با خود می‌ بردند و پس از رسیدن به مقصد، آن‌ها را با نامه‌ هایی به محل سکونت خود می‌ فرستادند، تا خانواده‌ ها یشان را از وضعیت و تاریخ بازگشت خود مطلع سازند. در کشورهای یاد شده، پرورش متراکم کبوتر متداول بوده، بشر با ساختن برج‌ هایی، که امروزه کبوتر خانه نامیده می‌ شود و حفره‌ های زیادی دارد، کود این پرنده را جمع‌ آوری می‌کرده‌ است، این رسم هنوز در کشور ما متداول است.

کبوتر بازی در ایران

کبوتر بازی یکی از بازی‌ های سنتی ایرانیان به‌شمار می‌ رود و این بازی منحصراً به مردان اختصاص داشت و امروزه نیز در اکثر شهرهای ایران هنوز هم رواج دارد. اصولاً کبوتر بازی در ایران به دو شکل مختلف انجام می‌شود : شکل اول رقابت بازیکنان بوسیله کبوتران در حین پرواز و شرط‌ بندی بین صاحبان کبوتر است. در این روش کبوتر باز می‌کوشد کبوتران حریف را در حین پرواز به بام خود بکشاند و آن‌ ها را تصاحب کند.

جایگاه و محل پرورش کبوتر

جایگاه پرورش کبوتر ها بسیار متفاوت می‌ باشد و برحسب محل نگهداری آن‌ ها در منازل، پشت بام‌ ها و یا برج‌ های مخصوص در مزارع متغیر است، ولی به هرحال این جایگاه به صورت یکی از اشکال زیر می‌باشد :

– در صورت نگهداری کبوتر در خانه، معمولاً جایگاه آن‌ها را از قفس‌های چوبی، فلزی، جعبه‌های حلبی، سنگ‌های ساختمانی و یا چیزی نظیر آن می‌سازند. این جایگاه‌ها معمولاً کوچک بوده و برای یک تا دو جفت پرنده ساخته می‌شود.

– کبوترهایی که بر روی پشت بام‌ها و یا در مزرعه نگهداری می‌شوند. در قفس‌های بزرگی که از چوب یا فلز و یا حلبی ساخته شده، جای داده می‌شوند. این قفس‌های بزرگ معمولاً دارای یک یا چند در کوچک یا بزرگ است که به کبوترها اجازه ورود و خروج می‌دهد و گاهی اوقات آشیانه‌های کوچکی به اندازه ۴۰×۵۰×۴۰ سانتی‌متر برای هر دو جفت کبوتر در داخل آن تعبیه می‌شود. اندازه قفس‌های بزرگ معمولاً ۳×۲×۲ متر است که گنجایش ۵۰ جفت کبوتر را دارد.

---

---