جوجه کشی از کبک

صفر تا صد جوجه کشی از کبک

کبک همانند بلدرچین جزو پرندگان ریز جثه است و زیر دسته قرقاول سانان که زیستگاه 14 گونه آنها در بسیاری از کوه های آسیای صغیر و چین تا کوه های مناطق خاورمیانه، یونان،و جنوب بلغارستان پراکنده شده است که بیشتر در دامنه ها و صخره ها زندگی و تولید مثل می کنند.
از نظر شکل ظاهری چندان تفاوتی با جنس مقابل خود ندارد فقط جنس نر کمی بزرگتر از ماده آن است . رنگ بال پر آنها قهوه ای کم رنگ ، سرشان متمایل به خاکستری و زیر شکم آنها زرد رنگ است که بسته به مناطق جغرافیایی که دارند تیره تر یا روشن تر است. وزن نرها از 500 تا 800 گرم و ماده ها 450 تا 680 گرم اند.

رفتار شناسی کبک ها

کبک ها جزو آن دسته پرندگانی هستند که اصلا اهل مهاجرت کردن نیستند و در سرما و گرما در محل زندگی خود فقط جابه جایی مکانی دارند و لانه های خود در بین سنگ ها و صخره ها و یا لای بوته های انبوه گون درست می کنند. نرها زمانی که احساس خطر کنند، با تولید صدا های که ممکن است نوع این صدا هشداری و یا به هدف جنگ کردن باشد از قلمرو خود دفاع می کنند. کبکها بیشتر دوست دارند در روی زمین با سرعت زیاد بدوند تا پرواز کنند.

پروازهای آنها بیشتر پریدن از ارتفاع به ارتفاع دیگر در فاصله های زمانی کوتاه است.جالب است بدانید علاوه بر صداهای هشداری و یا جنگی این پرنده ها اگر قصد جفت گیری داشته باشند، شروع به تولید صدای جنسی می کنند و و نمایش های زیای را برای جلب توجه اجرا می کنند حتی ممکن است از صبح تا شب به آواز خوانی مشغول شوند و زمانی که جنس مقابل پاسخ مثبت داد، شروع به لانه سازی و جفتگیری می کنند.

تولید مثل کبک در طبیعت

با آغاز فصل بهار و در اوایل فروردین کبک ها شروع به جفت گیری می کنند و با توجه به شرایط محیطی که در آن زندگی می کنند اگر تعداد روزهای گرم و سر سبز سال بیشتر باشد و کبک ها به راحتی بتوانند غذای مورد نیاز خود را پیدا کنند تا اوایل مرداد هم قادر به تولید مثل هستند.کبک های نر و ماده با یکدیگر لانه های خود را در میان بوته زارها و یا لابه لای سنگ ها و صخره ها درست می کنند و برای پاکیزه بودن آن اهمیت زیادی قائل هستند حتی از پرهای خود کنده و در کف بستر می ریزند تا تخما بر روی پرهای آنها تماس یابد.

پرنده های ماده می توانند 7 تا 20 عدد تخم گذاشته و به مدت 24 روز روی آنها بخوابند تا تبدیل به جوجه شود. جوجه های کبک با کمک زائده های الماسی که در انتهای نوک شان وجود دارد به پوسته تخم ضربه زده و آن را میشکنند تا از تخم بیرون بیایند.جالب است بدانید که همین زائده الماسی بعد از چند روز از تولد جوجه ها از انتهای منقارشان محو می شود.

جوجه کبک ها در هنگام تولد دو دسته اند

دسته هایی که به نام لانه گریز مشهورند. این ها جوجه هایی هستند که هنگام تولد بدنشان پوشیده از کرک و پر است و از توانایی جسمی خوبی برخوردارند آنقدر که در هنگام تولد برای تغذیه کردن نیازی به والدین ندارند غریزه جنگجویی و مقابله با دشمن و حتی پنهان شدن در زیر سنگ ها از خصوصیات این جوجه ها در هنگام تولد است. در کمتر از یک ماه به راحتی پرواز می کنند و تا 12 هفتگی بالغ می شوند.

جوجه های لانه پا که در هنگام تولد و برخلاف جوجه های گریز پا پوست بدن آنها از هیچ کرک و پری پوشیده نیست و نیاز به تغذیه و مراقبت شدید از طرف والدین شان دارند.

در طبیعت کبک ها از چه چیزهایی تغذیه می کنند ؟

غذایی که کبک در طبیعت از آن تغذیه می کند شامل مواد معدنی، انواع اسیدهای آمینه، ویتامین و کالری است که کبک آن را از دانه دها، برگ گیاهان و میوه های ریز بوته ها، حشرات و خزندگان ریز تامین می کند حتی هنگام خوردن آنها شروع به خوردن سنگ ریزه هم می کنند تا عمل هضم شدن و خرد شدن غذا در سنگدان شان راحت تر شود.
وجود آب هم در زندگی کبک بسیار حائز اهمیت است چرا که این پرنده مقاومت کمتری در برابر گرما دارد و زود تشنه می شود و بیشتر از 65 درصد بافتهای بدن این پرنده را آب تشکیل داده است حتی می توان گفت آبی که کبک ها در طول روز می خرند دو برابر بیشتر از غذای روزانه آنهاست.

وجود کبک در زندگی انسانها

از آنجا که این پرنده نقش مهمی در پراکندگی و رشد علف های هرز دارد وجود آن برای مزارع و کشاورزان تاثیرات بسیار منفی دارد و حتی این پرندگان مستعد مبتلا شدن به بیماری هایی هستند که مرغ ها به آن گرفتار می شوند و به راحتی قادر به انتقال آن به انسانها . از طرفی هم در بسیاری از کشورها شکار این پرنده برای شکارچیان اهمیت ویژه ای دارد طوری که بسیاری از آژانس های شکاری مختص این پرنده تشکیل شده است.

کبک ها به چه بیماری گرفتار می شوند؟

درست است که سیستم دفاعی کبک ها در برابر بیماری بالاتر است ولی آنها هم می تواند به بیماری های ویروسی ، انگل های داخلی و بیماری های باکتریایی گرفتار شوند.

• بیماری های باکتریایی مثل مرض چرخشی، سالمونلوزیس
• بیماری های ویروسی مثل مایکوپلاسما، انسفالیت سین و نیوکاسل
• انگل های داخلی : خلا ، کرم های ذرت و سکال

جوجه کشی از کبک

اگر قصد جوجه کشی از کبک را دارید سعی کنید قبل از جفتگیری و تخم گذاری مولد ها فرمول غذایی آنها را با کیفیت مطلوب تغییر دهید یعنی سعی کنید قبل از جوجه کشی و جمع آوری تخم های نطفه دار پروتئین و ویتامین کافی در اختیار مولد ها بگذارید تا سلامت نطفه ها برای راندمان جوجه آوری بالا تضمین شود.
کانی بالیسم یکی از بیماری های شایع در بین کبک های مولد است و بیشتر در زمان تخم گذاری و تولید مثل اتفاق می افتد به این صورت که کبک در صورت مواجه شدن با شرایط ناخواسته، به همدیگر حمله می کنند و گوشت و پوست همدیگر را کنده و می خورند. به چند دلیل مهم آن اشاره می کنم.

• در صورتی که دما زیاد باشد و اکسیژن کمتری برای تنفس به آنها برسد.
• تابش شدید و مستقیم نور خورشید به چشم های پرنده
• اسهال و وجود انگل هایی مثل کرم در مدفوع آنها
• کمبود پروتئین و ویتامین
• رقابت برای خوردن غذا از دانه خوری ها مخصوصا اگر گرسنه باشند و کمبود غذا را احساس کنند.
• بلوغ زودرس در کبک های نابالغ

همچنین کبک هایی که در قفس از آنها نگهداری می شود، تخم هایشان با بستر های آلوده به فضولات تماس پیدا نمی کند و سلامت تخم ها در این حالت ،مطلوب تر و با کیفت است چرا که میزان آلودگی این تخم ها به فضولات پرندگان کمتر است.

در طول روز حداقل دو بار تخم های این پرنده را از بستر جمع آوری و با یک دستمال نسبتا زبر و محلول آب نمک با دمای 24 درجه سانتی گراد و نیمه گرم است، تخم ها را ضد عفونی کنید و آنها را به محل ذخیره که از قبل ضد عفونی شده انتقال دهید. دما و رطوبت محیط انبار شده باید مطلوب باشد 15 تا 17 درجه سانتی گراد با رطوبت 60 تا 70 درصدی کایت می کند . مدت زمانی که تخم های نطفه دار را نگهداری می کنید سعی کنید از 10 تا 12 روز تجاوز نکند و در این ایام میزان دما و رطوبت را کنترل کنید مخصوصا در روزهای گرم . حواستان به چرخش مرتب تخم های نطفه دار باشد چون جنین در دمای بیشتر از 24 درجه شروع به رشد کرده و در دما های پایین تر و نزدیک به صفر دیگر قابلیت جوجه شدن را نخواهد داشت.

قبل از انتقال تخم های نطفه دار به داخل دستگاه دمای محل ذخیره یا محیطی که دستگاه در آن قرار دارد را حداقل به 30 درجه سانتی گراد برسانید چون درجه دستگاه جوجه کشی که قرار است تخم ها را در آن بگذارید 38 درجه است و طبیعتا نطفه ها دچار استرس گرمایی می شوند همچنین شانه ها و داخل دستگاه جوجه کشی را ضدعفونی کنید و اطمینان حاصل کنید که دستگاه از وضعیت خوبی برای کارگر برخوردار است . محیطی که دستگاه های جوجه کشی را در آن قرار می دهید باید در معرض ورود و خروج هوای تازه باشد حتی استفاده از فن های تهویه هم توصیه می شود.

اگر دستگاه جوجه کشی شما تمام اتوماتیک است رطوبت لازمه را بین 65 تا 70 درصد تنظیم کنید و از تمیزی و عدم وجود املاح و رسوب موجود در آب اطمینان حاصل کنید تا آلودگی به وسیله دستگاه های رطوبت ساز تعبیه شده در داخل دستگاه در طول دوره جوجه کشی به تخم های نطفه دار منتقل نشود و اگر دستگاه شما اتوماتیک است ، استفاده از یک دستمال تمیز و مرطوب کفایت می کند استفاده کنید مادامی که آن را مرطوب نگه دارید چون عدم رطوبت کافی در داخل دستگاه مخصوصا ایام هچر باعث خشک شدن پوسته داخلی تخم های نطفه دار می شود و جوجه به سختی قادر به شکستن تخم خواهند بود.

در تمام ایام ستر چرخش مداوم تخم ها را در هر چند ساعت یکبار و با احتیاط، انجام دهید البته اگر دستگاه جوجه کشی شما تمام اتوماتیک باشد نیاز به کنترل این موضوع نیست چرا که این دستگاه ها به صورت خودکار و به فاصله زمانی 1 ساعت در میان، عمل چرخش را انجام می دهند. توجه داشته باشد عمل چرخش از این لحاظ حائز اهمیت است که مانع چسبیدن نطفه به پوسته داخلی تخم شود در صورت عدم رعایت این امر نطفه به پوسته داخلی می چسبد و شانس ادامه حیات را به خاطر پاره شدن شالاز تخم جنین از دست خواهد رفت.

در روزهای هشتم و روزی که تخم های نطفه دار از قسمت ستر به هچر می برید عمل کندلینگ را بر روی تخم های کبک انجام دهید و تخم های نابارور و تخم هایی که رشد جنین در آنها متوقف شده است را از داخل دستگاه خارج کنید تا با ایجاد گازهای خطرناک زندگی بقیه تخم ها به خطر نیفتد.

زمان هچ در جوجه کشی از کبک بیشتر از یک روز طول نمی کشد . جوجه هایی که دریرتر هچ می شوند را بررسی کنید طبیعتا عواملی وجود دارد که تاثیر گذار است از قبیل:
پایین بودن دما در زمان ستر و هچر. این مسئله آنقدر مهم است که در سرحال بودن و وزن گیری نطفه ها در ایام ستر و هچر تاثیر گذار است.

• ممکن است تخم کبک بزرگتر بوده
• طولانی بودن ایام ذخیره
• ناتوانی جنسی در مولد های جوان
• پیر بودن مولد ها

داخل دستگاه جوجه کشی گذاشته شود چرا که مقدار آلبومین تخم کبک در ساعتهای اولیه زیاد است و هنوز کیسه های هوایی در این نوع تخم ها آنقدر رشد نکرده که محیط مناسبی برای رشد جنین تلقی شود همچنین از گذاشتن تخم هایی که بیشتر از 10 روز در انبار ذخیره نگهداری شده اند خودداری کنید . احتمال اینکه به جوجه تبدیل شوند خیلی کمتر است.
حتی برعکس این ماجرا هم اتفاق می افتد و جوجه ها زودتر از موعود به دنیا می آیند به این صورت که دما و رطوبت کافی در محل نگهداری تخم ها وجود داشته باشد و نطفه ها در ایامی که ذخیره شده اند شروع به رشد کرده باشند .و ایام هچ آنها در داخل دستگاه جوجه کشی کوتاه می شود.

عجله ایی برای بیرون آوردن جوجه ها از داخل دستگاه نکنید . اجازه بدهید حداقل 12 ساعت در داخل دستگاه بمانند و میزان اکسیژن رسانی و تهویه محیط داخلی ماشین جوجه کشی را به خاطر کثرت جوجه ها افزایش دهید و در این مدت سعی کنید، دمای جایی که قرار است جوجه ها را به آن انتقال دهید به 30 درجه سانتی گراد برسانید تا جوجه ها هنگام انتقال از دستگاه به اتاق های پس گرم دچار استرس سرمایی نشده و سرما نخورند.

چرا دستگاه جوجه کشی برای جوجه گیری از کبک بهتر است؟

پرنده شناسان متخصص معتقد هستند هر پرنده ایی که کرچ می شود عمر کمتری دارد چون در هر دوره از تخم گذاری احساسات روحی و جسمی پرنده در برابر مراقبت از تخم ها و جوجه هایش تحت تاثیر غریزه مادری است و با افزایش سن پرنده تعداد تخم هایی که می گذارد کمتر از سال قبل می شود و به کسانی که به پرورش و نگهداری از این پرنده مشغول هستند پیشنهاد می شود از دستگاه های جوجه کشی برای جوجه گیری از این پرنده استفاده کنند تا مولد های تخم گذار عمر بیشتری داشته باشند.

 

---